Người La Mã là "những nhân vật tiên phong về công nghệ nano"

KHCN -Nghiên cứu và chế tạo vật liệu nano có các chức năng đặc biệt đang là một lĩnh vực thu hút được rất nhiều sự quan tâm của các nhà khoa học, cả trên thế giới lẫn ở nước ta, do nhiều tính chất ưu việt của các vật liệu này không được tìm thấy ở các vật liệu dạng khối.Từ hàng nghìn năm trước , con người đã biết sử dụng các hạt nano kim loại như hạt nano vàng, nano bạc. Nổi tiếng nhất có thể nói đến chiếc cốc Lycurgus được người La Mã chế tạo vào khoảng thế kỉ thứ IV trước Công nguyên và hiện nay được trưng bày ở Bảo tàng Anh.

Ảnh minh họa

Chiếc cốc này đổi màu phu ̣thuộc vào cách người ta nhìn nó. Nó có màu đỏ khi nhìn ánh sáng đi từ trong xuyên qua thành cốc và có màu xanh lục khi nhìn ánh sang phản xạ trên cốc. Sau khi nghiên cứu các mảnh vỡ của chiếc ly dưới kính hiển vi, các nhà nghiên cứu phát hiện, người La Mã đã tẩm chiếc ly bằng các hạt vàng và bạc được nghiền rất nhỏ, có đường kính chỉ khoảng 50 nanomét, tức là nhỏ hơn 1.000 lần so với một hạt muối. Lượng kim loại chính xác được trộn vào khiến các chuyên gia đánh giá người La Mã là "những nhân vật tiên phong về công nghệ nano" và họ thực sự hiểu mình đang làm gì.

Nhà khảo cổ học Ian Freestone đến từ trường University College London (Anh), người đã nghiên cứu chiếc ly cũng như các đặc tính quang học kỳ lạ của nó, gọi Lycurgus Cup là một "kỳ công gây sửng sốt".
Hiện tượng thay đổi màu sắc như vậy chỉ xuất hiện ở các hạt nano kim loại, trong đó các điện tử tự do có khả năng hấp thụ ánh sáng khả kiến làm cho chúng có hiện tượng quang học như trên. Thực nghiệm cũng đã chứng minh màu sắc của hạt nano phụ thuộc rất nhiều vào kích thước và hình dạng của chúng.
Gang Logan Liu, một kỹ sư kiêm chuyên gia công nghệ nano thuộc Đại học Illinois (Mỹ) quả quyết, người La Mã đã biết cách tạo ra và sử dụng các hạt nano cho những tác phẩm nghệ thuật đẹp đẽ.