Khôi phục tác phẩm hội họa quý bằng tia X

(KHCN)- Một bức chân dung tự họa chưa hoàn thành của danh họa nổi tiếng người Hà Lan Rembrandt đã được phát hiện nằm bên dưới bức tranh “Old Man with a Beard” có niên đại vào khoảng năm 1630.

Tia X hay X quang hay tia Röntgen là một dạng của sóng điện từ, nó có bước sóng trong khoảng từ 0,01 đến 10 nanômét tương ứng với dãy tần số từ 30 Petahertz đến 30 Exahertz và năng lượng từ 120 eV đến 120 keV. Bước sóng của nó ngắn hơn tia tử ngoại nhưng dài hơn tia Gamma.

Tia X có khả năng xuyên qua nhiều vật chất nên thường được dùng trong chụp ảnh y tế, nghiên cứu tinh thể, kiểm tra hành lý hành khách trong ngành hàng không. Tuy nhiên tia X có khả năng gây ion hóa hoặc các phản ứng có thể nguy hiểm cho sức khỏe con người, do đó bước sóng, cường độ và thời gian chụp ảnh y tế luôn được điều chỉnh cẩn thận để tránh tác hại cho sức khỏe. Tia X cũng được phát ra bởi các thiên thể trong vũ trụ, do đó nhiều máy chụp ảnh trong thiên văn học cũng hoạt động trong phổ tia X.

Các chuyên gia tin rằng, mặc dù bức tranh không miêu tả chi tiết khuôn mặt, nhưng nó có những đường nét phù hợp với một bức tự họa khác của Rembrandt năm 1633.

Một bức chân dung nổi tiếng của Rembrandt (trái) với bức tranh mới được phát hiện (phải). (Ảnh: BBC)

Tại phòng thí nghiệm quốc gia Brookhaven ở New York và trung tâm ESRF ở Grenoble, Pháp, nhóm nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật quét tia X-quang để tìm kiếm sắc tố ẩn bên dưới lớp sơn. Phép đo huỳnh quang tia X tiết lộ các yếu tố hóa học khác nhau có trong lớp sơn, từ đó đã phát hiện bức chân dung tự họa chưa hoàn thành của danh họa nổi tiếng này.

Bức tranh “Old Man with a Beard” (Ảnh: Bảo tàng Rembrandt, Amsterdam)

Nhà sử học nghệ thuật Ernst van de Wetering, người đứng đầu dự án nghiên cứu tranh Rembrandt cho biết, có sự tương tự trong phong cách vẽ giữa bức chân dung tự họa và các tác phẩm của Rembrandt vào những năm 1630.

“Đây được coi là bản gốc đầu tiên của bức chân dung tự họa Rembrandt”, Koen Janssens đến từ Đại học Antwerp, Bỉ nói thêm.